Kourosh

Kourosh
34 ετών
Ιράν

Στην πρώτη μας συνάντηση στο Μουσείο¹ κάναμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για το έργο Μποτάρι,  που σημαίνει «μπόγος», της Κορεάτισσας καλλιτέχνιδας Κιμσούτζα. Ήταν για μένα μια οικεία εικόνα, αφού η γιαγιά μου αποθήκευε αντικείμενα σε παρόμοιους μπόγους και τους έβαζε κάτω από τα κρεβάτια. Σκέφτηκα ότι στο έργο μπορεί να υπάρχει και ένας συμβολισμός. Ο μπόγος συμβολίζει τον άνθρωπο, αφού καθένας κάτι κρύβει μέσα του, και μόνο όταν αρχίσουμε να επικοινωνούμε μεταξύ μας θα μπορέσουμε να γνωρίσουμε τι κρύβει ο καθένας. Και οι πρόσφυγες, επίσης, μοιάζουν με μπόγους. Είναι δύσκολο να είσαι πρόσφυγας – να έχεις φύγει από την πατρίδα σου. Στην αρχή, τουλάχιστον. Aλλάζει ριζικά η ζωή σου, η καθημερινότητά σου, και σου λείπει η οικογένεια, οι γονείς και η χώρα σου. Γι’ αυτό χρειάζεται να ανοιχτείς, να προσαρμοστείς και να ενσωματωθείς στη χώρα υποδοχής.

Όταν πας σε μια ξένη χώρα, δεν μπορείς να αλλάξεις τη χώρα και τις συνθήκες που θα αντιμετωπίσεις εκεί. Μπορείς, όμως, να διαμορφώσεις το κοντινό σου περιβάλλον με τέτοιον τρόπο που να σου ταιριάζει. Αυτές τις σκέψεις μού δημιούργησε το έργο του Ντο-Χο Σου². Για μένα, «σπίτι» δεν σημαίνει ένα κτίριο. Το σπίτι δημιουργείται από τα μέλη της οικογένειας. «Σπίτι» σημαίνει οικογένεια, αναμνήσεις και συναισθήματα, τα οποία μπορείς να έχεις μαζί σου όπου κι αν πας.

Επίσης, συνέδεσα αυτό το έργο με την κατάσταση που βιώνει ένας πρόσφυγας γενικότερα. Από τη στιγμή που παίρνεις την απόφαση να κάνεις ένα τέτοιο ταξίδι, δεν μπορείς να περιμένεις ότι μπροστά σου θα έχεις μια ασφαλή σκάλα για να ανέβεις. Κάποιες στιγμές, θα πατήσεις και σε σκαλοπάτια που δεν είναι σταθερά, όπως τα σκαλοπάτια στο έργο του Ντο-Χο Σου. Και, βέβαια, δεν μπορείς να σταματήσεις στα μισά αλλά πρέπει να βρεις τον τρόπο να συνεχίσεις. Θυμάμαι ότι, όταν είχαμε επισκεφτεί το Ναύπλιο, πήγαμε στο φρούριο και είδαμε πόσα πολλά σκαλοπάτια έπρεπε να ανέβουμε. Μας είπαν ότι είναι πάνω από εννιακόσια και τότε όλοι αναρωτηθήκαμε πώς είναι δυνατό να τα ανέβουμε όλα. Ξεκινήσαμε να ανεβαίνουμε δέκα άτομα. Τελικά, φτάσαμε μέχρι επάνω μόνο τέσσερις και μόνο εμείς, οι τέσσερις, απολαύσαμε την υπέροχη θέα από ψηλά.

Το έργο του Βλάση Κανιάρη³ δείχνει ένα παιχνίδι που παίζεται με το ένα πόδι το οποίο συνηθίζαμε [να παίζουμε] και εμείς στο Ιράν. Οι άνθρωποι γύρω από αυτό φαίνεται ότι έχουν χάσει και είναι εκτός παιχνιδιού. Αυτοί είναι όπως οι πρόσφυγες που, για κάποιον λόγο, πρέπει να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, να φύγουν εκτός. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που αναγκάζουν τους ανθρώπους να φύγουν από τη χώρα τους και να γίνουν πρόσφυγες· εκτός από τον πόλεμο, μπορεί να είναι και ο τρόπος που σκέφτονται, η ιδεολογία τους και οι πολιτικές ή οι θρησκευτικές πεποιθήσεις τους. Είναι μια δυσάρεστη κατάσταση. Και, όπως δείχνει το έργο, η ζωή ενός πρόσφυγα είναι σαν ένα παιχνίδι στο οποίο συνεχώς πρέπει να ανεβαίνει επίπεδο και να προχωρά στο επόμενο στάδιο μέχρι να φτάσει στον τελικό του στόχο, δηλαδή να προσαρμοστεί και να πετύχει σε μια ξένη χώρα.

Η οικογένειά μου και εγώ, πριν έρθουμε στην Ελλάδα, είχαμε ζήσει στην Τουρκία για πέντε χρόνια. Είχαμε προσαρμοστεί αρκετά καλά και, παρ’ ότι δεν είχα προλάβει να μάθω καλά τη γλώσσα, μπορούσα να βρίσκω δουλειές για να συντηρούμαστε. Αναγκαστήκαμε, όμως, να φύγουμε και από εκεί, επειδή φοβηθήκαμε ύστερα από τα πρόσφατα γεγονότα⁴.

Έτσι, περάσαμε από την Αλεξανδρούπολη, τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις της Ελλάδας, μέχρι που φτάσαμε στην Αθήνα. Τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ελλάδα, αισθανόμαστε πολύ οικείοι με τους ανθρώπους που είναι φιλικοί και θερμοί όπως και στο Ιράν. Ίσως έχει να κάνει με το θερμό κλίμα αυτών των χωρών που κάνει τους ανθρώπους ζεστούς και ανοιχτούς προς τους άλλους. Έτσι κι αλλιώς, πιστεύω ότι οι άνθρωποι μπορούν να συνυπάρχουν φιλικά και ειρηνικά· στον Ιράν, συνυπήρχαμε, χωρίς προβλήματα, πολλοί διαφορετικοί πληθυσμοί όπως Πέρσες, Αζέροι, Κούρδοι, Λουρ, κ.ά. Οι κυβερνήσεις είναι που, πολλές φορές, δημιουργούν τα προβλήματα.

Εδώ, στην Αθήνα, δεν έχω βρει ακόμη μια δουλειά. Την ώρα που ο γιος μας είναι σχολείο, η γυναίκα μου, η Ava⁵, και εγώ παρακολουθούμε μαθήματα Ελληνικών και αυτό πιστεύω θα βοηθήσει. Ο γιος μας πηγαίνει στην Γ’ τάξη Δημοτικού και, έτσι, έχει ήδη μάθει αρκετά Ελληνικά. Θυμάμαι ότι όταν πήγαινα σχολείο, μου άρεσαν η Γεωγραφία και η Ιστορία και δεν μου άρεσαν τα Μαθηματικά που έχει σπουδάσει η γυναίκα μου. Ακόμα και σήμερα με ενδιαφέρουν η Γεωγραφία και η Ιστορία. Μου αρέσει που εδώ, στην Αθήνα, μπορώ να επισκέπτομαι την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα, τον ναό που είναι αφιερωμένος στη θεά Αθηνά από την οποία η πόλη της Αθήνας πήρε το όνομά της.

Η αγαπημένη μου ώρα της ημέρας είναι όταν βρίσκομαι σε ένα δωμάτιο με τον γιο μου και παίζουμε οι δυο μας.

¹ Αναφέρεται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
² Αναφέρεται στο έργο Σκάλα ΙΙ, 2004.
³ Αναφέρεται στο έργο Το κουτσό, 1974.
⁴ Αναφέρεται στα γεγονότα στην Τουρκία τον Ιούλιο 2016.
⁵ Η σύζυγος του Kourosh, η Ava, επίσης συμμετείχε στο πρόγραμμα.