Yaser

Yaser
27 ετών
Συρία

Δεν γνωρίζω την ετυμολογία της λέξης ‘πρόσφυγας’ σε άλλη γλώσσα· στη δική μου γλώσσα πρόσφυγας είναι αυτός που αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πατρίδα του επειδή εκεί δεν είναι ασφαλής, αναζητώντας προστασία – άσυλο – σε μια άλλη χώρα επειδή υπάρχει σοβαρός λόγος. Γι’ αυτόν τον λόγο, δεν μπορώ να καταλάβω γιατί να ντρέπεται κάποιος που είναι πρόσφυγας. Εγώ είμαι πρόσφυγας επειδή θέλω ασφάλεια για μένα και την οικογένειά μου και κυρίως για να σώσω το μέλλον του παιδιού μου. Έχω και ένα τατουάζ στο χέρι μου που δηλώνει την ιδιότητά μου ως πρόσφυγας και γράφει: «Ένας πρόσφυγας χωρίς επιστροφή».

Πιστεύω ότι ένας πρόσφυγας πρέπει να είναι θετικός προς την κοινωνία και το περιβάλλον που τον υποδέχεται. Διαφορετικά, δεν θα μπορέσει να προσαρμοστεί και η κοινωνία δεν θα τον αποδεχτεί. Ακόμα και αν στην αρχή δεν γνωρίζει τη γλώσσα, με τη συμπεριφορά του μπορεί να δώσει μια θετική εικόνα του εαυτού του ώστε να γίνει αποδεκτός, επειδή, κατά την άποψή μου, η αποδοχή από τους άλλους εξαρτάται από τη συμπεριφορά που δείχνει κάποιος.

Με αφορμή το έργο του Βλάση Κανιάρη¹, θέλω να πω ότι υπάρχουν περιπτώσεις που φεύγει κανείς από την πατρίδα του επειδή δεν έχει ελευθερία λόγου ή άλλες μορφές ελευθερίας. Ο λόγος, όμως, που εγώ, έχοντας κουρδική καταγωγή, αναγκάστηκα να φύγω από τη Συρία αφότου ξέσπασε πόλεμος, είναι τελείως διαφορετικός και όσα πέρασα μέχρι να φτάσω ως εδώ είναι αδύνατον να τα ξεχάσω, όσος χρόνος κι αν περάσει. Μαζί μου στη βάρκα είχα τη γυναίκα μου και τον γιό μου που ήταν τότε μωρό. Ξαφνικά, η μηχανή της βάρκας σταμάτησε, μείναμε καταμεσής της θάλασσας και κανείς δεν μπορούσε να την κάνει να ξαναπάρει μπρος. Όλοι πανικοβληθήκαμε. Νομίζαμε ότι θα μείνουμε εκεί και θα πεθάνουμε. Το μόνο που σκεφτόμουν εκείνη τη στιγμή ήταν το πώς θα σώσω τον γιο μου. Έπρεπε κάτι να κάνω. Έτσι, χωρίς να ξέρω κάτι σχετικό, δοκίμασα να βάλω μπρος τη μηχανή και, όπως φαίνεται, η δύναμη της θέλησης με έκανε να το πετύχω.

Ο γιός μου, ο Amar, είναι όλη μου η ζωή. Αυτό γράφει το δεύτερο τατουάζ που έχω: «Είσαι όλη μου η ζωή». Το έκανα την ημέρα που γεννήθηκε.

Στο έργο Ιστία², το οποίο θυμίζει ταξίδι στη θάλασσα, υπάρχουν πανιά διαφορετικού χρώματος. Το καφέ χρώμα δείχνει κάτι παλιό. Τα μαύρα πανιά αντιπροσωπεύουν το σκοτάδι όσων βιώσαμε. Διακρίνω και ένα άσπρο. Είναι το μόνο πανί που δεν γέρνει δεξιά ή αριστερά αλλά στέκει κάθετο. Θα λέγαμε ότι κοιτάει προς τα πάνω. Αυτό [το πανί] μεταδίδει την ελπίδα.

Μου φάνηκε ενδιαφέρον που άκουσα ότι αυτό το έργο κάνει αναφορά στην Οδύσσεια του Ομήρου, στο ταξίδι του Οδυσσέα αλλά και στην γυναίκα του, την Πηνελόπη που τον περίμενε, υφαίνοντας, να επιστρέψει στην πατρίδα. Αναγνωρίζω πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της γυναίκας σε ένα σπίτι. Μια γυναίκα είναι σύζυγος, μητέρα, αδερφή, δηλαδή πάντα το πιο σημαντικό μέλος μιας οικογένειας. Όταν είχα τραυματιστεί σοβαρά, η γυναίκα μου στάθηκε στο πλευρό μου και με στήριξε. Οι γιατροί έδιναν δέκα τοις εκατό πιθανότητες να μπορέσω να ξανασηκωθώ από το κρεβάτι. Της έλεγα να με αφήσει και να συνεχίσει τη ζωή της χωρίς εμένα. Όμως, εκείνη στάθηκε πολύ δυνατή δίπλα μου μέχρι που τελικά ανάρρωσα. Προσωπικά, τρέφω μεγάλο σεβασμό προς όλες τις γυναίκες.

Δεν θέλω να σχολιάσω πώς η κάθε θρησκεία ορίζει τη θέση των γυναικών στην κοινωνία. Άλλωστε, κάθε τόπος και κάθε κοινωνία έχουν τα δικά τους ήθη και έθιμα. Κάθε άνθρωπος πρέπει να είναι ελεύθερος να πιστεύει σε όποια θρησκεία θέλει. Θα ήθελα, όμως, να αναφέρω ότι και οι αραβικές χώρες, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν αναδείξει πολλές σημαντικές γυναίκες οι οποίες έχουν διακριθεί σε όλους τους τομείς, στις επιστήμες, στην Τέχνη και στον αθλητισμό. Παραδείγματα, η διακεκριμένη αρχιτέκτονας Zaha Hadid που ήταν από το Ιράκ, η νεαρή Raha Moharrak που κατέκτησε την κορυφή του Έβερεστ που είναι από τη Σαουδική Αραβία και άλλες περιπτώσεις.

Σχετικά με το έργο του Ντο-Χο Σου³, αναρωτιέμαι γιατί ο καλλιτέχνης, από όλα τα μέρη του πατρικού σπιτιού του, επέλεξε να αναπαραστήσει τη σκάλα. Ίσως να θέλει να δηλώσει την προσπάθειά του να φτάσει κάπου. Όμως, όπως βλέπουμε, δεν έχει βάλει τη σκάλα να ακουμπάει στο πάτωμα. Μπορεί με αυτό να θέλει να δηλώσει ότι φοβάται να φτάσει εκεί που στοχεύει ή, ίσως, να αναφέρεται σε κάποιο όνειρο που έχει· άλλωστε και το ροζ χρώμα του έργου στα όνειρα παραπέμπει.

Στο σπίτι όπου ζω σήμερα στην Αθήνα, νιώθω το ίδιο άνετα όπως ένιωθα στο σπίτι μου στην πατρίδα. Εδώ βέβαια ζω μαζί με μία ακόμη οικογένεια, αλλά αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα για μένα. Σεβόμαστε ο ένας τον άλλον και έτσι μπορούμε να ζούμε καλά κάτω από την ίδια στέγη. Σημασία έχει η αίσθηση της ασφάλειας που νιώθω μέσα στο σπίτι και ότι έξω δεν πέφτουν πύραυλοι.

Ο πόλεμος είναι ο λόγος για τον οποίο έχει καταστραφεί η χώρα μου, όπως και άλλες αραβικές χώρες. Όπου υπάρχει πόλεμος, σταματάει η πρόοδος, παύονται οι ελευθερίες των ανθρώπων και η ανάπτυξη του πνεύματος. Σταματούν όλα και η χώρα και το μέλλον των ανθρώπων καταστρέφονται. Πριν από τον πόλεμο, είχα τα πάντα στη Συρία: σπίτι, αυτοκίνητο, μεγάλη και δεμένη οικογένεια, σπουδές. Σπούδαζα Νομική. Δεν μου επιτράπηκε, όμως, κατά τη διάρκεια του πολέμου να συνεχίσω στο τρίτο έτος των σπουδών μου επειδή είμαι κουρδικής καταγωγής. Ύστερα από αυτό, τι μέλλον να περιμένω για τον γιο μου σ’ εκείνη τη χώρα;

Αυτή είναι η χώρα μου, η Συρία. Όμως, τώρα είμαι εδώ και είμαι έτοιμος «να σπάσω την ταυτότητά μου», να ζήσω και να συνεισφέρω σε μία χώρα που να μπορεί να μου προσφέρει ισότιμα ό,τι προσφέρει σε κάθε πολίτη και να εξασφαλίσει το μέλλον του παιδιού μου.

¹ Αναφέρεται στο έργο Το κουτσό, 1974.
² Αναφέρεται στο έργο της Μπίας Ντάβου, Ιστία, 1981-1982.
³ Αναφέρεται στο έργο Σκάλα ΙΙ, 2004.